Spomenik kulture od izuzetnog značaja

Kneza Sime Markovića 3, Stari grad

link na mapu

Beogradska Saborna crkva je gradjena od 1837. do 1840. godine na mestu stare crkve iz 1728. godine. Još od XVI veka na ovom mestu je postojala crkva posvećena istom patronu – arhandjelu Mihailu. Radove su, prema planovima Fridriha Kverfelda, izvodili pančevački majstori.

Crkva je rešena kao jednobordna gradjevina zasvedena poluobličastim svodom sa visokim zvonikom nad zapadnim pročeljem i polukružnom apsidom na istoku. Na klasicistički oblikovanim fasadama ističe se primena baroknih elemenata, naročito vidljiva u izgledu zvonika crkve. Preuzimanje ovakavog tipa sakralnih gradjevina, karakterističnih za crkveno graditeljstvo Karlovačke mitropolije, značilo je okretanje Beograda ka evropskim arhitektonskim i umetničkim tendencijama. Slikarsku i drvorezbarsku dekoraciju crkve izradili su u to vreme najpoznatiji srpski slikari, koji su svoje znanje stekli školovanjem u Beču. Ikone na ikonostasu i zidne kompozicije na svodovima naslikao je Dimitrije Avramović, dok je ikonostas rad vajara Dimitrija Petrovića. Bogatstvo enterijera upotpunjuju ostali dekorativno obradjeni elementi, poput tronova, crkvenog nameštaja i propovedaonice. Unutrašnja dekoracija je u potpunosti dovršena 1845. godine, kada je hram i osvećen. U crkvi se čuva bogata riznica starih ikona, zlatarskih predmeta, starih štampanih knjiga i drugih predmeta iz XVII i XVIII veka. Krajem 2003. i početkom 2004. godine nad zapadnim pročeljem postavljeni su mozaici sa predstavom patrona crkve. U sakralnoj topografiji Beograda Saborna crkva je od svog podizanja zauzimala najistaknutije mesto. Igrala je značajnu ulogu u mnogim istorijskim dogadjajima. Tokom XIX veka u Sabornoj crkvi je obavljano miropomazanje svih srpskih vladara pre stupanja na presto, a neki od njih su tu i krunisani. Ispred glavnog ulaza u crkvu nalaze se grobovi Dositeja Obradovića i Vuka Karadžića, dok su uz zidove naosa smeštene grobnice knezova Miloša i Mihaila Obrenovića i crkvenih velikodostojnika.

Službeni glasnik SRS br. 14/79