Ime autora: Nada Živković
Izdavač: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
Mesto i godina izdanja: Beograd 2003
Tiraž rasprodat
Katalogom i izložbom Iskonska harmonija –narodno graditeljstvo opštine Sopot prikazani su najvredniji objekti narodnog graditeljstva na području opštine Sopot. Potiču uglavnom iz devetnaestog i prvih decenija dvadesetog veka.
Istorijski razvoj beogradske oblasti, kojoj pripada i opština Sopot, kao i velike migracije stvorili su etničku šarolikost, što je dalo poseban pečat svim formama društvenog i kulturnog života, a samim tim tipu stambenih i drugih objekata.
Kada je reč o raznovrsnosti tipova seoskih kuća treba imati u vidu centralni položaj oblasti i direktne uticaje iz Južne Srbije, Kosova, Bosne i Vojvodine,odakle su dolazili majstori graditelji i radili u ovim krajevima. Usled toga su sada u sačuvanom fondu narodnog graditeljstva prisutne, u različitim razvojnim fazama, kuće šumadijskog, moravskog, kosovskog i vojvodjanskog tipa kao i kuće koje su srećan spoj karakterističnih osobina pojedinih tipova.
“Nastale u vremenu, koje se ne može ponoviti, ove kuće su delo seljaka, graditelja i vlasnika u istom licu. One sintetizuju njegov način života, potrebe i mogućnosti, tehničke i materijalne”
„Objekti narodnog graditeljstva predstavljaju vredan predložak koji pruža mogućnosti prilagodjavanja, preuredjivanja i rasta u nove arhitektonske oblike sa savremenim funkcijama.
Gradeći nove kuće treba da se zapitamo zašto je u ovim starim, zimi tako toplo, a leti prijatno, sveže? Zašto je u vazduh čist i zašto su zdanje snova i maštarija, gde je i najmanji kutak mesto neposrednog iskustva koje je neizbrisivo?
Svaki objekat narodnog graditeljstva izgleda kao da je izrastao i srastao na prostoru na kojem stoji.On uvek prati konfiguraciju terena i uklapa se u pejsaž dajući mu novi kvalitet.
Iskonski sklad, harmonija duha i prostora, materijalizovan je u ovim, po gabaritu i volumenu relativno malim, a po udobnosti i kvalitetu velikim zdanjima. A kada se vatra u ognjištu ugasi, kameni spomenici čuvaju od zaborava ljude i dogadjaje.
