Narodni muzej, najznačajnija i najstarija muzejska ustanova u Srbiji, osnovan je još 1844. i od tada je nekoliko puta menjao sedište: od Kapetan-Mišinog zdanja, preko Konaka kneginje Ljubice i Novog dvora do zgrade na Trgu Republike, u koju je smešten 1952. Današnja zgrada Narodnog muzeja sagradjena je 1903. kao palata Uprave fondova, kasnije zgrada Hipotekarne banke, prema projektu beogradskih arhitekata Nikole Nestorovića i Andre Stevanovića. U vreme kada je podignuta, zgrada Uprave fondova predstavljala je jedan od najranijih bankarskih objekata kod nas, posle zgrade Narodne banke iz 1889. Monumentalnost glavne fasade ovog objekta ostvarena je simetričnim akademskim rešenjem, kojim dominira ulazna partija sa udvojenim stubovima i raskošnim neobaroknim kubetom, kao i polihromno obradjenim fasadnim platnima s bogatom dekorativnom plastikom neorenesansnog porekla. Reprezentativnost gradjevine, osim spoljašnjom obradom, istaknuta je bogatom ukrasnom dekoracijom u unutrašnjosti, koju su izradili poznati umetnici tog vremena: Andrea Domeniko, Franja Vladman i Bora Kovačević. Prva dogradnja ovog objekta završena je 1930, kada je zgrada dobila atrijum i krilo prema ulici Laze Pačua. Nakon adaptacije zgrade za smeštanje Muzeja 1952, prva veća rekonstrukcija izvedena je izmedju 1964. i 1966, prema nacrtima arhitekata Aleksandra Deroka, Petra Anagnostija i Zorana Petrovića, čime su zadovoljene tadašnje potrebe i muzeološki standardi institucije.
Zgrada Narodnog muzeja predstavlja reprezentativan primer javnih palata u beogradskoj arhitekturi s kraja XIX i početka XX veka, a zauzima i značajno mesto u stvaralačkom opusu autorskog tima Stevanović – Nestorović.
Službeni glasnik SRS br. 14/79
