Terazijska česma izgradjena je na mestu gde su se ukrštala dva najprometnija puta, Smederevski i Kragujevački, danas Ulica kralja Milana. Nova Terazijska česma podignuta je 1860. godine, na mestu stare česme-terazija iz turskog perioda i drvene kule-vodomera, a iznad većeg rezervoara za vodu, koji se nalazio izmedju današnjih hotela „Moskva“ i „Balkan“. Ova velika cilindrična cisterna imala je sistem za prikupljanje, odmeravanje i ravnomerno razvodjenje vode do česama u Beogradskoj varoši.
Projekat po kojem je ova monumentalna i reprezentativna spomenčesma izvedena nije sačuvan. Izgradjena je sredstvima kneza Miloša, sa idejom da proslavi njegov povratak na srpski presto. Iste godine na Terazijama su bili zasadjeni divlji kestenovi, čime je oplemenjen ambijent ovog prostora. Kako je bazen česme bio visok i velikog prečnika, zbog otežanog prikupljanja vode, ona se najpre zahvatala iz bazena kofama. Na slavinama su ubrzo bile dodate konzolne cevi za dovod vode bliže ivici bazena. Dve godine nakon izgradnje česme, posle turskog bombardovanja grada 1862. godine, na Terazije je bila preneta pijaca sa prostora današnjeg Studentskog trga, a bazen česme se koristio za čuvanje sveže ribe. Česma je bila u okruženju prizemnica i svega nekoliko jednospratnih kuća, hotela Kasina i Pariz, kasnije i hotela Balkan. Tek u poslednjoj četvrtini 19. i početkom 20. veka na Terazijama se grade višespratni objekti prema stilskim uzorima iz velikih evropskih gradova.
Česma je izgradjena od svetlog kamena, tašmajdanskog krečnjaka. Sastoji se od četvorostranog stuba, visine preko osam metara, zapravo zarubljenog obeliska postavljenog u osmougaoni bazen prečnika 10m. Obelisk ima tri segmenta. Na drugom kubičnom segmentu na svakoj strani, u središtu kružnog medaljona je postavljena reljefna lavlja glava, takodje obradjena u kamenu, s lulom za izbijanje mlaznice. Česma je pažljivo obradjena u finim profilacijama, oplemenjena reljefnim ukrasom u vidu klasicističkih biljnih motiva i jajaste kime (motiv jaje i strelica), s nizovima romaničkih slepih arkadica pri vrhu. Na svakoj strani stuba su i inicijali kneza Miloša M. O. I. i godina izgradnje 1860. Sa zapadne strane obeliska reljefni monogram s klesarskim alatkama i inicijalima umetnika otkriva nam zanatsku radionicu italijanskog kamenoresca Franca Lorana, koji je Terazijsku česmu izradio istovremeno kad i obelisk u Topčiderskom parku u blizini konaka kneza Miloša. Na zatalasanom profilu visoke ograde bazena pojavljuje se i gotički element prelomljenog luka u vidu slepe bifore (prislonjenog dvojnog luka). Zbog primenjenih stilskih elementa srednjovekovne umetnosti, Terazijska česma se vezuje za arhitektonska dela romantizma u Srbiji, iz pete i šeste decenije 19. veka.
Zbog promene dinastije na vlasti kao i toponimskih veza s knezom Milošem Obrenovićem, Terazijska česma je tada premeštena u portu topčiderske crkve Svetih Petra i Pavla, u okruženju dvora i drugih objekata koje je knez podigao. Tu je sve do 1975. godine imala samo ulogu spomenika, jer nije bila povezana na vodovodni sistem.
Izgled u ambijentu, BON, 1931. godina
Na inicijativu Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda i Gradskog sekretarijata za urbanizam i zaštitu životne sredine, kao i uz podršku velikog broja gradjana i kulturnih i javnih radnika Beograda, doneta je odluka da se Terazijska česma vrati u prvobitni ambijent. Po završenom postavljanju, izvedeni su restauracija, zaštini radovi na kamenu, popunjavanjem oštećenja veštačkim kamenom, a potom i hidroizolacija. Prema projektu arhitekata Uroša Martinovića i Zorana Petrovića, uredjen je plato oko česme, čime je formiran nov ambijent. Česma je svečano otvorena 12. decembra 1975. godine. Poslednja sanacija i restauracija izvršene su 2003. godine.
Terazijska česma utvrdjena je za spomenik kulture 1965. godine.
