Na Trgu Republike u Beogradu, 1882. godine podignut je prvi javni monumentalni spomenik sa predstavom konjaničke figure vladara u srpskoj sredini, posvećen knezu Mihialu. Autor spomenika je italijanski skulptor Enriko Paci, a reljefi na spomeniku rađeni su prema crtežima arhitekte Konstantina Jovanovića.
Spomenik knezu Mihailu podignut je u neposrednoj blizini Narodnog pozorišta, koje je sagrađeno 1869. godine na mestu nekadašnje Stambol kapije i tada je predstavljalo prvo moderno srpsko pozorište i najmonumentalnije zdanje prestonice. Nakon ubistva kneza Mihaila u Košutnjaku, 29. maja 1868, a posle više polemika i konkursa odlučeno je da se podigne spomenik, koji bi bio postavljen na trgu ispred Narodnog pozorišta. Povodom ove odluke objavljen je međunarodni konkurs 1873. godine. Tada je pristiglo 17 radova, uglavnom stranih umetnika, među kojima je bio i projekat slikara Steve Todorovića. Međutim, prvonagrađeni rad bečkog skulptora Vinčenca Pilca nije ostvaren zbog snažnih kritika koje je uputila srpska stručna javnost, posebno Mihailo Valtrović. Novo rešenje kneževog spomenika je povereno istaknutom firentinskom majstoru Enriku Paciju, predstavniku verizma. Pacijev predlog je bio novina u srpskoj sredini jer je predstavljao vladara na konju.
Rad na spomeniku započet je 1874, a nastavljen 1878. godine, kada Srbija stiče državnu nezavisnost, te je i podizanje ovakvog spomenika pobedi i oslobođenju ponovo postalo aktuelno. Konjanička statua u Beogradu rađena je u duhu klasičnih italijanskih predstava vladara na konju koje su imale uzor u antičkoj umetnosti. Svečano otkrivanje spomenika upriličeno je 6. (19.) decembra 1882. godine, na Svetog Nikolu, krsnu slavu Obrenovića. Događaj je zamišljen kao veliki efemerni spektakl povodom proglašenja Kraljevine Srbije.
Spomenik knezu Mihailu je predstavljao veliki stvaralački izazov i ideološko-politički poduhvat.
Izveden je u bronzi i sastoji se iz tri dela: postamenta, pijedestala i konjaničke statue. Posvećen je oslobođenju Srbije od viševekovnog turskog ropstva, o čemu najviše govori kneževa desna ruka podignuta i uperena prema još neoslobođenim gradovima Srbije. Pijedestal je ovalnog tipa sa reljefnim frizom. Predstave prednjeg i zadnjeg friza su preuzete iz kruga dinastičke mitologije. Na zadnjoj severnoj strani je scena Srpski guslar, Na prednjoj južnoj strani nalazi se predstava Knjaz Miloš na Takovu, a dva bočna reljefa prikazuju Narodnu deputaciju pred knjazom Mihailom, i Srbe kako polažu zakletvu nad grobom knjaza Mihaila. U sredini scene je antički sarkofag s natpisom na francuskom jeziku „Michel III prince de Serbie“. Na čeonoj južnoj strani postamenta je grb Obrenovića, a na bočnim stranama su po tri velika bronzana festona na kojima su pozlaćenim slovima ispisani nazivi gradova, oslobođenih 1867: Beograd, Smederevo, Kladovo, Soko, Užice i Šabac. Na zadnjoj, severnoj strani ispisan je tekst: „Knjazu Mihailu M. Obrenoviću III. blagorodna Srbija“. Spomenik knezu Mihailu utvrđen je za kulturno dobro od velikog značaja (Odluka o utvrđivanju, Sl. glasnik SRS, br. 14/79).
