selo Rakovica, opština Voždovac

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na osnovu rezultata arheoloških iskopavanja obavljenih 2007.godine, a u cilju lociranja ostataka srednjovekovnog manastira, plato za koji se pretpostavljalo da sadrži ostatke gradjevina vezanih za kompleks Starog manastira Rakovica, ispitan je metodom geofizičke prospekcije. Istraživanje je vršeno kombinacijom geomagnetnog i geoelektričnog kartiranja visoke rezolucije. Rezultati ovih ispitivanja pokazali su da se na platou mogu očekivati ostaci arhitekture, ali se na osnovu snimka nije moglo zaključiti o kojim ostacima se radi. Zbog toga se pristupilo sondažnim arheološkim iskopavanjima koja su obavljena od 16. jula do 16. avgusta 2008. godine.
Sistemom arheoloških sondi i rovova pokriven je veći deo platoa. U toku ovogodišnje kampanje otvoreno je osam arheoloških sondi i rovova čija površina prelazi 150 m². Konstatovano je da se radi o višeslojnom lokalitetu sa komplikovanom stratigrafijom. Na relativno malom prostoru život se odvijao uz prekide tokom nekoliko hiljada godina, a objekti mladjih slojeva su dosta oštetili i poremetili slojeve starijih horizonata. Tako se u ukopima koji su najmladji mogao konstatovati materijal od neolita do XX veka.
Najstariji horizont naseljavanja lokaliteta predstavlja horizont vinčanske kulture koji je na žalost zastupljen samo pokretnim materijalom. Na prostoru sonde 12/08, konstatovana je samo manja zona kućnog lepa (dimenzija 0,60 h 0,80m ). U sondi 11/08, kod zapadnog temena (teme D), konstatovana je konstrukcija od pločastog kamenja. Takodje, otkrivena je i manja kamena konstrukcija, gradjena bez upotrebe vezivnog materijala, u čijoj sredini je otkriven jedan odbitak od vulkanskog stakla, kao i kremena alatka. U ovom sloju otkrivene su, pored velikog broja fragmenata keramike, i kamene alatke (sekire, nožići, jezgra).
Na padini koja se spušta prema selu Rakovica, zapadno od platoa na kome su bila skoncentrisana istraživanja, u sondi 17/08, pronadjeni su ulomci gvozdenodopskih facetiranih zdela. Tragovi arhitekture nisu otkriveni, a i pokretni materijal je zastupljen u malom broju.
Iako je po površini na kojoj je otkriven, srednjovekovni sloj (sonde 10-16/08) najrasprostranjeniji, u toku ove kampanje nisu otkriveni ostaci kućne arhitekture. U sondi 16/08 delom je otkrivena mala zona gareži i pepela, u kojoj je pronadjen i jedan gvozdeni čekić dužine 8 cm. Sličan čekić otkriven je na lokalitetu Grad-Sapaja i datovan u period od 12-14.veka. Pored keramičkog materijala srednjevekovne provinijencije, otkriven je i veliki broj predmeta od gvoždja (noževi, klanfe, klinovi). Svakako najzanimljiviji nalaz predstavlja deo srednjevekovnog groba (Grob 8). Grob je jako oštećen izgradnjom mladjeg zida, tako da su ostali očuvani samo delovi kalote lobanje. Na levoj strani, pored lobanje nalazilo se gvozdeno kresivo, pravougaonog preseka. Slični primerci otkriveni su na srednjovekovnim nekropolama u Trnjanima i Guševcu, kao i na Velikom Gradcu koji se datuju u period 11-13. veka.
Najmladji horizont življenja na lokalitetu Stari manastir Rakovica predstavljen je brojnim ostacima arhitekture koji su u vezi sa ostacima konstatovanim tokom kampanje 2007. godine.
Iako su istraživanja ovog lokaliteta započeta da bi se precizno ubicirali ostaci srednjovekovnog manastira Rakovica, rezultati su izostali. Postojanje srednjovekovne nekropole na ovom prostoru, kao i ostaci časne trpeze (konstatovane u kampanji 2007.godine), ukazuju na postojanje nekog sakralnog objekta u blizini, iako do sada nisu konstatovani njegovi materijalni ostaci.