I ove godine Zavod za zaštitu spomenika kulture je raznovrsnim programom bio jedan od nosilaca manifestacije Dani Beograda.
Već u ponedeljak 15.04.2024. je upriličeno autorsko vodjenje MA istoričara umetnosti Ognjena Tutića kroz izložbu „Crnotravci graditelji Beograda: graditeljska delatnost pečalbara crnotravskog kraja u Beogradu u 19. i prvoj polovini 20. veka“ koja je postavljena u Svečanoj sali našeg Zavoda. Izložba osvetljava fenomen crnotravske graditeljske delatnosti i pečalbarskog duha i omogućava bliže upoznavanje sa pojedincima i grupama, dundjerima, samoukim majstorima, neimarima, ali i afirmisanim graditeljima i inženjerima poreklom iz Crne Trave koji su odigrali značajnu ulogu u izgradnji vizuelnog identiteta Beograda u ključnim fazama njegovog urbanističkog i graditeljskog razvoja. Kroz prizmu najznačajnijih objekata ,,oblikovanih crnotravskom perdaškom“, utvrdjenih za kulturna dobra ili prepoznatih i vrednovanih u okviru prostornih kulturno-istorijskih celina, okupljenima su predstavljeni najznačajniji graditeljski poduhvatiu prestonici u čijoj izgradnji su učestvovali Crnotravci.
U sredu 17.04.2024. viši konzervator Zavoda, d.i.a. Aleksandra Šević povela je zainteresovane u šetnju od mesta zaborava do mesta sećanja kroz višeslojno nasledje Centralne kule Starog sajmišta. Prvi Beogradski sajam otvoren je 1937. godine na levoj obali Save, pored zemunskog, tada lančanog mosta. Imao je 14.000 m² izložbenog prostora, a do 1941. godine na Sajmu su priredjivane redovne prolećne i jesenje izložbe i izložbe specijalnog karaktera. Za vreme Drugog svetskog rata svi izložbeni paviljoni bili su pretvoreni u zloglasni koncentracioni logor u koji su deportovani Jevreji, a zatim i drugi naši gradjani, naročito seljaci sa oslobodjene teritorije i pristalice NOP-a. Staro sajmište predstavlja najmasovnije mučilište u Beogradu tokom Drugog svetskog rata. Osnovao ga je GESTAPO 8. decembra 1941. godine pod nazivom „Judenlager“. Prostor je posle rata služio za umetničke atelje, a potom decenijama bio zapušten. Zavod je uradio projekat, a potom su na osnovu projekta izvedeni radovi. Kako su tekli radovi i šta je sve uradjeno na ovom spomeniku kulture, okupljeni su imali ekskluzivnu priliku da čuju i saznaju na ovoj zanimljivoj šetnji.
foto: Predrag Mitić, Aleksandar Gazibara
Dan kasnije, u četvrtak 18.04.2024. istoriju Beogradske tvrdjave, najstarijeg gradskog prostora Beograda, koja seže u daleku prošlost, od rimskog Kastruma preko srednjovekovnog grada, Habzburškog vojnog utvrdjenja i Otomanske tvrdjave sve do savremenog spomenika kulture, okupljenima je predstavila dr Marina Pavlović. Tragovi srednjovekovne prošlosti tvrdjave najočuvaniji su na severoistočnom frontu tvrdjave gde se nalazi i Zindan kapija podignuta u 15. veku koja je bila fokus i glavna tema šetnje. Usled mnogobrojnih dogradnji i transformacija tokom vekova kompleks Zindan kapije je bio u izuzetno lošem stanju i pretila mu je opasnost od urušavanja. Zavod je izradio projekat a potom su izvedeni radovi. Tokom obilaska okupljeni su se upoznali sa burnom istorijom ovog prostora kao i sa izvedenim radovima tokom poslednje rekonstrukcije.
U petak 19.04.2024. putem arhitektonske riznice Terazija, mesta gde se prepliću arhitektura, tradicija i istorija grada, poslovni i boemski život Beogradjana i mesta širenja Beograda van šanca tokom 19. veka publiku su povele istoričarke umetnosti, viši konzervatori Zavoda Bojana Ibrajter Gazibara i Ivana Vesković. Kao i svake godine ljubitelji istorije Beograda okupili su se kod Česme kneza Miloša odakle je započeto „putovanje“ kroz prošlost našeg grada Posetioci su imali priliku da saznaju koji su to spomenici kulture Terazije, ko je zaslužan za izgradnju nekadašnjih pustih i močvarnih Terazija, kako je nastao naziv Terazije, o prvim kućama i hotelima, izgledu nekadašnjeg „Prestolonaslednikovog trga“, najlepših terazijskih privatnih gradskih kuća, posleratnih graditeljskih interpolacija, i neizostavnih dragulja beogradske graditeljske riznice, zgradama Starog i Novog dvora. Takodje, okupljeni su imali priliku da kod Terazijske česme pogledaju i izložbu kojom smo otvorili ovogodišnju manifestaciju Dani Beograda „Terazije, osvrt i sećanja – beogradsko nasledje“ o kojoj ste imali priliku da čitate u našoj prethodnoj objavi.
Do sledeće godine!
