Rekonstrukcija i restauracija spomenika „Pobednik“
Po dobijanju sredstava od Grada Beograda, Zavod za zaštitu spomenika kulture započeće radove na Projektu rekonstrukcije i restauracije spomenika „Pobednik“ na Beogradskoj tvrdjavi, koji podrazumeva statičku sanaciju, restauracije kamenog postamenta i same skulpture spomenika.
Spomenik „Pobednik“ nalazi se na platou Gornjeg grada Beogradske tvrdjave. Utvrdjen je za kulturno dobro 1992. godine (Službeni list grada Beograda br. 26/92). Takodje spomenik „Pobednik“ se nalazi u okviru spomenika kulture Beogradska tvrdjava koje uživa status kulturnog dobra od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju (Odluka o utvrdjivanju „Sl. glasnik SRS“ br. 14/79).
Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda je tokom 2018. godine izvršio uvid i pregled u stanje spomenika, mapiranje oštećenja kamene obloge i bronzane skulpture, detaljno merenje i 3D lasersko skeniranje spomenika. Uvidom u stanje spomenika ustanovljeno je da su oštećenja na spomeniku drastično pogoršana u odnosu na 2016. godinu kada je poslednji put vršena opservacija spomenika. Na osnovu ovih i svih prethodnih ispitivanja Zavod je u saradnji sa Gradjevinskim fakultetom Univerziteta u Beogradu uradio projekat rekonstrukcije i restauracije spomenika “Pobednik“ koji podrazumeva statičku sanaciju i restauracije bronzane skulpture, stuba i postamenta.
Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda je 2016. godine redovnim osmatranjem konstatovao prilična oštećenja na spomeniku „Pobednik“ i pristupio istraživanju i analizi postojećih oštećenja. Tim povodom je zatraženo mišljenje ekspertskog tima Gradjevinskog fakulteta Univerziteta u Beogradu o statičkom stanju spomenika sa predlogom potrebnih mera zaštite, u kome je navedeno da je spomenik „Pobednik“ nagnut 30cm u odnosu na vertikalnu osu, da naginjanje spomenika predstavlja proces koji i dalje traje. Radi se o relativno sporom procesu koji ne pokazuje znake smirivanja i zaustavljanja, a u periodu od 35 godina, za koji postoje podaci, horizontalno pomeranje na visini postolja figure se povećalo za 30%. Analiza je pokazala da prethodni radovi iz 1996. godine na sanaciji spomenika utiskivanjem „mega“ šipova nisu dali rezultate.
Dobijeno je i ekspertsko mišljenje dr Zorana Kuzmanovića, vajara, o stanju bronzane skulpture spomenika, u kome se navodi da je uočljiv veliki sloj oksida na celoj površini skulpture sa više oštećenja u vidu rupa verovatno od metaka ili gelera. Na samoj plinti i stopalima oštećenja su značajna u vidu izvitoperenosti i pukotina, varovi su popustili, pukotine su velike i veza skulpture za kružni kameni postamenta je korodirala i jako u lošem stanju.
Oštećenja bronzane skulpture, njene veze sa plintom i kamenim postamentom su utvrdjena još 1989. godine i dat program mera za sanaciju i konzervaciju. U projektu izvedenog stanja sanacije i konzervacije spomenika „Pobednik“ 1991. godine, navedeno je da je sanacija oštećenja ograničena i svedena na čišćenje, zapunjavanje pukotina i zaštitu, što je i uradjeno. Ali da prava sanacija ovog dela spomenika zahteva zamenu kamenih blokova ispod nogu „Pobednika“, demontažu bronzane skulpture i obnavljanje veza izmedju postamenta i skulpture.
Za vreme od 91.godine od kako je spomenik postavljen, radjeno je samo čišćenje spomenika od grafita i zaprljnosti i popunjavanje pukotina i spojnica kamene obloge.
Predvidjeni vremenski okvir za izvodjenje radova je šest (6) meseci. nakon sprovodjenja postupka javne nabavke.
